Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) to program prywatnego, długoterminowego oszczędzania, w którym oszczędności budowane są wspólnie przez pracowników, pracodawców i państwo.  

Dla pracownika, udział w PPK jest dobrowolny (może w każdej chwili zrezygnować z oszczędzania w PPK i do niego powrócić). Natomiast dla pracodawcy uruchomienie PPK jest obowiązkowe.

 

Wpłaty do PPK

Pracodawca i pracownik finansują wpłaty podstawowe oraz – jeśli tak zdecydują – wpłaty dodatkowe.

Pracodawca jest zobowiązany do finansowania wpłat podstawowych do PPK w wysokości 1,5% wynagrodzenia pracownika. Może także zdecydować o finansowaniu wpłaty dodatkowej w wysokości do 2,5% wynagrodzenia (łącznie maksymalnie 4%).

Pracownik co miesiąc przeznacza na PPK 2% swojego wynagrodzenia. Może także zadeklarować finansowanie wpłaty dodatkowej – w wysokości do 2% wynagrodzenia (łącznie maksymalnie 4%).

Pracownik, który uzyskuje wynagrodzenie nie przekraczające 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia, ma możliwość obniżenia wpłaty podstawowej do 0,5% wynagrodzenia.

Na rachunek uczestnika PPK trafią także dopłaty od Państwa: jednorazowa wpłata powitalna (250 zł) i dopłaty roczne (240 zł). Wpłatę powitalną otrzyma każdy,  kto przez co najmniej 3 pełne miesiące jest uczestnikami PPK i za co najmniej 3 miesiące dokonał wpłat do PPK.

Dopłatę roczną otrzyma ten uczestnik PPK, którego wpłaty na rachunek PPK w danym roku wyniosą co najmniej 3,5% 6-krotności minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w roku, za który dopłata jest należna. Uczestnik, którego wpłaty podstawowe są niższe niż 2%, musi zgromadzić co najmniej 25% powyższej kwoty.

Wpłaty zasilające konta uczestników PPK
Wpłaty do PPK	Wpłata podstawowa (obowiązkowa)	Wpłata dodatkowa (dobrowolna)	Maksymalna wpłata
Finansowane przez pracownika	2% wynagrodzenia dla pracowników, których łączne wynagrodzenie osiągane z różnych źródeł w danym miesiącu nie przekracza kwoty w wysokości 120% minimalnego wynagrodzenia – minimum 0,5% wynagrodzenia	do 2% wynagrodzenia	4% wynagrodzenia
Finansowane przez pracodawcę*	1,5% wynagrodzenia	do 2,5% wynagrodzenia	4% wynagrodzenia
Łączna maksymalna wpłata pracownika i pracodawcy			8% wynagrodzenia
Dopłaty od państwa	wpłata powitalna – 250 zł dopłata roczna – 240 zł
* Wpłaty finansowane przez podmiot zatrudniający nie są wliczane do wynagrodzenia stanowiącego podstawę ustalenia wysokości obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

 

Zasady oszczędzania - z dopłatami od pracodawcy i państwa - pokazuje Kalkulator oszczędzania PPK.

Rachunek PPK

Fundusze dokonują przeliczenia dokonywanych wpłat na jednostki uczestnictwa oraz zapisują te jednostki uczestnictwa na prywatnym rachunku uczestnika PPK.

Dostęp do rachunku PPK umożliwia nie tylko monitorowanie stanu oszczędności ale także dysponowania środkami zgromadzonymi na tym rachunku.

 

Prywatność środków gromadzonych na rachunku PPK

Pieniądze gromadzone w PPK są prywatną własnością uczestnika PPK. Podlegają dziedziczeniu oraz podziałowi w przypadku rozwodu.

Ponadto uczestnik PPK może w dowolnym czasie:

• bez podawania przyczyny dokonać zwrotu środków zgromadzonych na jego rachunku PPK;
• wypłacić do 25% środków zgromadzonych na rachunku PPK w przypadku swojej choroby, jego dziecka lub współmałżonka;
• wypłacić do 100% środków zgromadzonych na rachunku PPK z przeznaczeniem na wkład własny przy zaciąganiu kredytu hipotecznego.

 

Zwrot środków

Uczestnik PPK może w dowolnym momencie wypłacić pieniądze zgromadzone na jego rachunku PPK – także przed ukończeniem 60. roku życia. Zwrot środków następuje na wniosek uczestnika, złożony wybranej instytucji finansowej. Pracownik otrzyma zgromadzone przez siebie oszczędności, pomniejszone o:

• podatek od zysków kapitałowych;
• 30% środków pochodzących z wpłat pracodawcy –  informacja o pobranych 30% zostanie zaewidencjonowana na koncie ubezpieczonego w ZUS jako jego składka na ubezpieczenie emerytalne, należna za miesiąc, w którym została przekazana (wpłaty pracodawcy, które wpływały do PPK były wcześniej zwolnione ze składek na ubezpieczenia społeczne);
• środki pochodzące z dopłat od państwa.

Każdy pracownik ma oczywiście wybór, czy pozostać w systemie PPK, czy zrezygnować z oszczędzania w nim. Gromadząc oszczędności do 60. roku życia możemy zyskać najwięcej - biorąc pod uwagę wpłaty uzyskiwane od pracodawcy, dopłaty od państwa oraz preferencje podatkowe.

 

Wypłata środków w przypadku poważnego zachorowania

Uczestnik PPK może dokonać wypłaty środków w sytuacji swojej poważnej choroby, jego małżonka lub dziecka (do 25% środków, bez obowiązku zwrotu).

O wypłatę z tytułu poważnego zachorowania uczestnik PPK może wnioskować w razie zdiagnozowania jednej z jednostek chorobowych wskazanych w ustawie o PPK (odrębny katalog dla osoby dorosłej i dla dziecka), całkowitej niezdolności do pracy bądź umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności. Wypłata środków z tytułu poważnego zachorowania następuje na wniosek uczestnika złożony wybranej instytucji finansowej. Do wniosku należy dołączyć zaświadczenie potwierdzające diagnozę wystąpienia poważnego zachorowania albo orzeczenie o niezdolności do pracy lub stopniu niepełnosprawności. 

Dopuszczalne jest w tym przypadku wielokrotne skorzystanie przez uczestnika PPK z wypłaty środków zgromadzonych w PPK, ale pod warunkiem, że poważne zachorowanie dotyczy różnych zdarzeń mieszczących się w katalogu „poważnego zachorowania”.

 

Wypłata środków na wkład własny 

Uczestnik PPK, może wypłacić do 100% środków zgromadzonych na jego rachunku, w celu pokrycia wkładu własnego w związku z zaciągnięciem kredytu hipotecznego, np. na zakup mieszkania lub budowę domu. Z tej możliwości mogą jednak skorzystać tylko ci uczestnicy, którzy w dniu złożenia wniosku o wypłatę środków nie ukończyli 45 lat.

Pieniądze pożyczone na wkład własny należy zwrócić. Ustawa o PPK wskazuje, że zwrot środków nie może rozpocząć się później niż 5 lat od dnia takiej wypłaty, a na zwrot całości środków uczestnik PPK ma maksymalnie 15 lat.

 

Wypłata środków po 60. roku życia

Uczestnik będzie mógł wypłacić zgromadzone oszczędności z chwilą ukończenia 60 lat. W domyślnym wariancie – najkorzystniejszym podatkowo – otrzyma wówczas:

• jednorazową wypłatę, wynoszącą 25% zgromadzonych środków;
• pozostałe 75% oszczędności zostanie wypłacone w 120 miesięcznych ratach (jest możliwość zwiększenia liczby rat).

Wypłata wszystkich zgromadzonych środków w co najmniej 120 ratach, również będzie zwolniona z podatku. Natomiast każde zmniejszenie liczby rat poniżej 120, w których wypłacane będą środki – w tym wypłata całej kwoty jednorazowo (czyli w 1 racie) – będzie się wiązać z koniecznością zapłaty podatku od zysków kapitałowych.

 

Zapis do programu

Do programu obowiązuje automatyczny zapis osób zatrudnionych, które ukończyły 18. rok życia, ale nie ukończyły 55 lat i nie złożyły deklaracji o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK.

Osoby, które ukończyły 55. rok życia, ale nie ukończyły 70. roku życia, mogą przystąpić do PPK wyłącznie na swój wniosek.

Osoby, które ukończyły 70. rok życia, nie mogą przystąpić do PPK.

Za osoby zatrudnione dla celów ustawy o PPK uważa się podlegających obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, w Rzeczypospolitej Polskiej, w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych: 

• pracowników, z wyjątkiem młodocianych oraz pracowników przebywających na urlopach górniczych lub urlopach dla pracowników zakładu przeróbki mechanicznej węgla,
• osoby wykonujące pracę nakładczą, które ukończyły 18. rok życia,  
• członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych lub spółdzielni kółek rolniczych,
• osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia (albo innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia), które ukończyły 18. rok życia,
• osoby wskazane wyżej, przebywające na urlopie wychowawczym lub pobierające zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego, 
• członków rad nadzorczych wynagradzanych z tytułu pełnienia tej funkcji.

 

Termin na zawarcie umowy o prowadzenie PPK

To pracodawca zawiera umowę o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz osoby zatrudnionej. Po zawarciu tej umowy pracownik staje się uczestnikiem PPK. Umowę o prowadzenie PPK pracodawca zawiera nie później niż do 10. dnia miesiąca następującego po upływie 3 miesięcy zatrudnienia. Do okresu zatrudnienia wlicza się okresy zatrudnienia z poprzednich 12 miesięcy, które miały miejsce w tym podmiocie.

 

Uczestnictwo w systemie PPK jest w pełni dobrowolne

Pracownik może w dowolnym momencie zrezygnować z udziału w programie, składając pracodawcy deklarację o rezygnacji z dokonywanych wpłat do PPK.

Złożenie przez pracownika deklaracji rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK obliguje pracodawcę do zaprzestania ich odprowadzania, począwszy od momentu, w którym pracownik taką deklarację złożył. Wpłaty pobrane ale nie przekazane do instytucji finansowej podlegają zwrotowi.

Jeżeli pracownik złoży pracodawcy deklarację o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK przed zawarciem w jego imieniu i na jego rzecz umowy o prowadzenie PPK, nie stanie się uczestnikiem PPK.
 

 

Zarządzanie środkami

Pracodawca w porozumieniu z pracownikami wybiera instytucję do zarządzania środkami w PPK. Środki gromadzone w PPK są inwestowane w funduszach inwestycyjnych, których polityka inwestycyjna automatycznie dostosowuje się do wieku uczestnika – są to tzw. fundusze zdefiniowanej daty.

Każdy uczestnik zostaje automatycznie przypisany do określonego funduszu zdefiniowanej daty w zależności od swojej daty urodzenia. Uczestnik PPK będzie inwestował z funduszem, który w miarę zbliżania się uczestnika do 60. roku życia automatycznie będzie zmieniał politykę inwestycyjną – w taki sposób, aby zapewniała właściwy poziom bezpieczeństwa powierzonych środków.

Specyfika gromadzenia oszczędności w funduszach inwestycyjnych ze swojej istoty związana jest z ryzykiem. Niemniej, w przypadku funduszy zdefiniowanej daty, w których gromadzone są środki w ramach PPK, ryzyko to jest zminimalizowane dzięki szczególnym rozwiązaniom wdrożonym w systemie PPK. Począwszy od rygorystycznych warunków, które zobowiązane są spełniać instytucje zarządzające PPK, poprzez ustanowienie nad nimi nadzoru Komisji Nadzoru Finansowego, uregulowanie zasad polityki inwestycyjnej (zmieniającej się wraz z wiekiem uczestnika) i limitów kosztów zarządzania, aż do zapewnienia uczestnikom PPK możliwości podejmowania swobodnych decyzji dotyczących dysponowania środkami, m.in. wycofania środków z PPK, czy zmiany funduszu zdefiniowanej daty.