Pracownicze Plany Kapitałowe to program prosty i przejrzysty dla uczestnika. Niestety, w przestrzeni publicznej funkcjonuje wiele mitów dotyczących PPK, związanych przede wszystkim z brakiem wiedzy i zaufania do programów emerytalnych. Odpowiadamy na 5 Waszych najczęstszych wątpliwości.

1.    Fakt: Z oszczędności w PPK można skorzystać w każdej chwili

Często powtarza się informacja, że z pieniędzy zgromadzonych w PPK można skorzystać dopiero na emeryturze. Nie jest to prawda – z oszczędności można skorzystać w każdej chwili, bez podawania przyczyny. Wypłata z PPK różni się, w zależności od wieku, w którym jej dokonujesz – najbardziej premiowana jest wypłata po 60. roku życia, niezależnie od płci oszczędzającego. 

Jeśli wypłacasz przed 60. rokiem życia, nazywa się to zwrotem. Zwrotu można dokonać zazwyczaj z poziomu aplikacji PPK w instytucji finansowej, podając numer konta, na który mają być przelane środki. Trzeba się wówczas liczyć z utratą wpłat od państwa, a 30% środków, wpłacanych przez pracodawcę, zasili Twój kapitał emerytalny w ZUS. Od dodatkowych pieniędzy, wypracowanych przez Twój fundusz, zapłacisz także podatek od zysków kapitałowych. By dokonać zwrotu, nie trzeba składać rezygnacji – można nadal oszczędzać w PPK i otrzymywać środki od pracodawcy i kolejne dopłaty roczne od państwa. 

Wypłata po 60. roku życia oznacza koniec oszczędzania. Możesz wówczas wybrać, czy pieniądze chcesz wypłacić w sposób promowany (25% jednorazowo, pozostałe środki w ratach przez 10 lat) czy jednorazowo. Przy wypłacie od razu wszystkich środków zapłacisz podatek od zysków dochodowych. Co ważne, podatek zostanie naliczony tylko od zysków przypadających na 75% środków. Przy wypłacie w co najmniej 120 ratach Twoje oszczędności trafią do Ciebie bez żadnych pomniejszeń.

Z oszczędności w PPK można skorzystać także na wpłatę własną do kredytu hipotecznego (100% oszczędności, do 45 roku życia) i w przypadku choroby swojej lub najbliższych (do 25% oszczędności na jedną jednostkę chorobową). W obu przypadkach bez żadnych pomniejszeń.

2.    Mit: Od wypłaty środków w PPK płaci się podatek dochodowy według skali podatkowej

Zarówno w przypadku zwrotu, jak i wypłaty, jedynym podatkiem, jaki można zapłacić, jest podatek od zysków kapitałowych, tzw. podatek Belki. Podatek od dochodów kapitałowych został wprowadzony w 2002 roku. Początkowo obejmował wyłącznie odsetki od depozytów i lokat bankowych. Od 2004 roku objęto nim także wszelkie dochody, związane z inwestycjami kapitałowymi.

W przypadku PPK podatek Belki dotyczy wyłącznie zysku, jaki wypracował fundusz podczas inwestowania Twoich środków. Nie zapłacisz go od składki własnej, pracodawcy i dopłat państwa. Kwota podatku od 2004 roku pozostaje niezmienna i wynosi 19%. Każda osoba fizyczna, pomnażająca środki finansowe na lokatach, kontach oszczędnościowych czy obligacjach, musi liczyć się z podatkiem Belki i zyski kapitałowe w PPK nie są tu wyjątkiem.

Nie zapłacisz podatku Belki, korzystając z oszczędności w PPK na wkład własny do kredytu hipotecznego oraz w przypadku choroby. Będziesz z niego zwolniony także wówczas, gdy wypłacisz środki po 60. roku życia w sposób opisany powyżej (25% jednorazowo, pozostałe środki w co najmniej 120 ratach).

• Więcej informacji o podatku Belki znajdziesz tutaj i w aktualności: Ile wynosi podatek Belki i czy można go nie zapłacić?

3.    Fakt: Oszczędzanie w PPK się opłaca

Niezależnie od sytuacji na rynkach finansowych, oszczędzanie w PPK się opłaca. Przede wszystkim jest to spowodowane wpłatami pracodawcy oraz dopłatami państwa. Przyjmując podstawowe wpłaty do PPK, pracodawca do Twoich oszczędności dopłaca minimum 1,5% wynagrodzenia (max. 4%), natomiast państwo zasila Twój rachunek wpłatą powitalną (250 zł) oraz dopłatami rocznymi (240 zł). Średnio każda złotówka wpłacona od Ciebie zyskuje drugie tyle – aktualny zysk uczestnika PPK, który zarabia 5300 zł i jest w programie od grudnia 2019 r. wynosi w zależności od funduszu od 88% do 99% (dane na 30.11.2022 r.). I to w niełatwym momencie, podczas sporych zawirowań na rynkach finansowych, spowodowanych pandemią i wojną w Ukrainie.

Jeszcze większymi zyskami mogą się cieszyć osoby, które zarabiają mniej niż 120% płacy minimalnej. Tacy pracownicy mogą obniżyć wpłatę własną do 0,5% wynagrodzenia, ciesząc się jednocześnie niezmienną wpłatą pracodawcy w wysokości co najmniej 1,5%. 

4.    Fakt: PPK to prywatne pieniądze uczestnika

Uczestnictwo w Pracowniczych Planach Kapitałowych jest dla pracownika dobrowolne. W każdej chwili może on przystąpić do programu i w każdej z niego zrezygnować. Z pieniędzy zgromadzonych w PPK można skorzystać w każdej chwili, na dowolny cel. Środki w PPK są także w pełni dziedziczone – uczestnik sam wskazuje, kto je otrzyma lub jeśli tego nie zrobi, będą dziedziczone według zasad ogólnych. Dodatkowo dziedziczenie w PPK  jest zwolnione z podatku od spadków. 

Do oszczędności w PPK ma się stały dostęp. Podobnie jak przy rachunku bankowym otrzymuje się numer konta oraz pierwsze hasło do logowania. Od tego momentu można sprawdzać w aplikacji stan środków, ale także dokonywać dyspozycji dot. uposażenia osób dziedziczących, wypłat czy zwrotów. 

5.    Mit: PPK to drugie OFE

To najbardziej krzywdzący mit, ponieważ oba programy nie mają ze sobą nic wspólnego. Jeśli porównywać PPK, to bardziej do PPE – Pracowniczych Planów Emerytalnych, funkcjonujących od 1997 r. PPK nie jest także programem emerytalnym, jakim był OFE, a oszczędnościowym.

Fundamentalna różnica to gwarantowana ustawą prywatność gromadzonych w PPK pieniędzy. Choć celem nadrzędnym jest bezpieczeństwo finansowe Polaków po zakończeniu aktywności zawodowej, pieniądze można wypłacić w każdej chwili. To nie jest element składki do ZUS, jak w przypadku OFE, a nasze własne środki. 

Kolejny aspekt to dobrowolność uczestniczenia w programie, możliwość rezygnacji i ponownego przystąpienia w każdej chwili. Mamy również wpływ na to, w jaki sposób są inwestowane oszczędności. Standardowo jesteśmy przypisani do funduszu zdefiniowanej daty, który w miarę upływu lat, inwestuje nasze pieniądze w coraz bardziej bezpieczne instrumenty. Uczestnik Pracowniczych Planów Kapitałowych może jednak, na swój wniosek, zmienić przypisany mu fundusz i mimo wieku zdecydować się np. na mniej ryzykowny, choć równocześnie dający perspektywę mniejszej stopy zwrotu wariant.

Pieniądze w PPK są zarządzane przez instytucje finansowe, wybierane przez pracodawcę w porozumieniu z pracownikami. To największe firmy na rynku, które muszą spełnić rygorystyczne kryteria, by zarządzać środkami w PPK i podlegają nadzorowi KNF. Aktualnie takich instytucji jest jedynie 17. Dobrze je znacie – należą do grup kapitałowych, w których są także Wasze banki. Prywatność środków w PPK jest analogiczna do prywatności pieniędzy na rachunkach bankowych. Tak samo macie do nich dostęp i tak samo możecie skorzystać z nich w każdej chwili.

Dowiedz się więcej

Pracownicze Plany Kapitałowe to program prosty i przejrzysty. Zapraszamy na spotkanie na żywo z naszym ekspertem PPK, Patrykiem Wyczółkowskim, w środę, 14 grudnia, o godz. 11:00, na oficjalnym profilu Pracowniczych Planów Kapitałowych na portalu Facebook. W cyklu „PPK - sprawdzam” nasz ekspert przybliży zasady programu i odniesie się do najczęstszych mitów, związanych z PPK. Zachęcamy także do uczestniczenia w bezpłatnych szkoleniach online dla pracowników.

Autor: Marta Damm-Świerkocka