Uczestnik PPK, który nie ukończył jeszcze 45 lat, może wnioskować o wypłatę oszczędności z PPK w celu pokrycia wkładu własnego. Na ten cel uczestnik PPK może jednorazowo dokonać wypłaty do 100% wartości środków zgromadzonych na jego rachunku PPK, z obowiązkiem ich zwrotu w wartości nominalnej, czyli tyle, ile wypłacił. Bez znaczenia jest przy tym to, czy w chwili składania wniosku o taką wypłatę uczestnik jest zatrudniony, czy aktywnie oszczędza w PPK czy też złożył deklarację o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK.

Wypłata realizowana jest przez instytucję finansową, na podstawie odrębnej umowy zawartej przez tę instytucję z uczestnikiem PPK.

Definicja wkładu własnego

Wkład własny w rozumieniu ustawy o PPK to wymagane środki pieniężne przeznaczone na:

• zapłatę części ceny zakupu prawa własności budynku mieszkalnego, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego,
• nabycie prawa własności nieruchomości gruntowej lub jej części,
• nabycie udziału we współwłasności budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w nieruchomości gruntowej, 

- które wnioskujący o kredyt deklaruje pokryć ze środków własnych w celu przyznania kredytu hipotecznego, o którym mowa w ustawie o kredycie hipotecznym

Wniosek o zawarcie umowy z instytucją finansową

Wniosek o zawarcie umowy, na podstawie której wypłata w celu pokrycia wkładu własnego będzie realizowana, uczestnik PPK składa bezpośrednio do instytucji fnansowej prowadzącej rachunek PPK, z którego mają zostać wypłacone środki. Jeśli uczestnik PPK gromadzi oszczędności na kilku rachunkach PPK, prowadzonych przez różne instytucje finansowe, wniosek o zawarcie umowy, na podstawie której instytucja wypłaci uczestnikowi środki w celu pokrycia wkładu własnego, uczestnik PPK składa do wybranej przez siebie instytucji finansowej. Uczestnik PPK może też wniosek o wypłatę środków w celu pokrycia wkładu własnego złożyć do więcej niż jednej instytucji finansowej, w której ma rachunek PPK, pod warunkiem jednak, że wszystkie te wypłaty dotyczyć będą jednej i tej samej inwestycji.

Umowa z instytucją finansową

Umowa, na podstawie której instytucja finansowa wypłaca uczestnikowi środki na pokrycie wkładu własnego w związku z zaciągnięciem przez niego kredytu hipotecznego, powinna określać:

1. oznaczenie inwestycji, która ma być sfinansowana z kredytu;
2. zasady i terminy wypłaty;
3.  zasady i terminy zwrotu wypłaconych środków, przy czym termin zwrotu:

• nie może rozpocząć się później niż 5 lat od dnia wypłaty środków,
• nie może trwać dłużej niż 15 lat od dnia wypłaty środków.

Określając zasady i terminy wypłaty, umowa powinna także wskazywać na jaki rachunek wypłata będzie dokonywana.

Warto także pamiętać, że instytucja finansowa nie może pobierać żadnych opłat czy prowizji w związku z wypłatą przez uczestnika PPK środków na wkład własny - nawet, gdyby wpisała takie opłaty czy prowizje do umowy.

Obowiązek zapłaty podatku

W przypadku niedokonania zwrotu środków wypłaconych na pokrycie wkładu własnego w ustalonym w umowie terminie uczestnik PPK będzie zobowiązany zapłacić 19% zryczałtowany podatek dochodowy (podatek od zysków kapitałowych) od kwoty niedokonanego w terminie zwrotu (art. 30a ust. 1 pkt 11a ustawy o PIT).

Dochód ten stanowi kwota niedokonanego w terminie zwrotu wypłaconych środków pomniejszona o koszt nabycia odkupionych jednostek uczestnictwa lub umorzonych jednostek rozrachunkowych, przypadających na ten niedokonany zwrot. Za koszt nabycia takich jednostek uważa się sumę wydatków na nabycie odkupionych jednostek uczestnictwa albo sumę wpłat na umorzone jednostki rozrachunkowe, z których dokonano wypłaty, ustaloną w takiej proporcji, jaką stanowiła kwota niedokonanego zwrotu do wartości wypłaconych uczestnikowi PPK środków. Dochód powstaje w dniu następującym po dniu, w którym upłynął termin zwrotu wypłaconych środków określony w umowie.

Autor: Anna Puszkarska, Małgorzata Jankowska, Biuro Redakcji