Jedną z zalet Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK) jest to, że zgromadzone w PPK oszczędności są dla każdego uczestnika w każdej chwili dostępne. I to on decyduje o terminie i sposobie ich wykorzystania. Poniżej kilka pytań i odpowiedzi dotyczących korzystania z oszczędności w PPK.

1. Czy z oszczędności w PPK można skorzystać przed ukończeniem 60. roku życia?
Tak. Pracownik może skorzystać ze zgromadzonych w PPK oszczędności, dokonując zwrotu środków zgromadzonych na rachunku PPK lub dokonując wypłaty środków w tzw. szczególnych sytuacjach życiowych. Składając wniosek o zwrot środków, uczestnik PPK otrzyma zgromadzone oszczędności, pomniejszone o:

• podatek od zysków kapitałowych,
• 30% środków pochodzących z wpłat pracodawcy - pobrane 30% przekazane zostanie do ZUS i zaewidencjonowane na koncie ubezpieczonego (uczestnika PPK) jako jego składka na ubezpieczenie emerytalne należna za miesiąc, w którym kwota ta została przekazana,
• środki pochodzące z wpłaty powitalnej i dopłat rocznych od państwa.

Wypłata środków w tzw. szczególnych sytuacjach życiowych dotyczy wypłaty w przypadku:

• poważnego zachorowania uczestnika PPK, jego małżonka lub dziecka (do 25% środków z rachunku PPK, bez obowiązku zwrotu),
• pokrycia wkładu własnego w związku z zaciągnięciem kredytu na budowę domu lub zakup mieszkania, ale tylko dla uczestników PPK przed 45. rokiem życia (do 100% środków z obowiązkiem zwrotu w ciągu maksymalnie 15 lat).

2. Czy wycofanie oszczędności z PPK przed 60. rokiem życia wiąże się z koniecznością zapłaty podatku?
Tak. W takim przypadku pracownik musi zapłacić podatek od zysków kapitałowych. W przypadku bowiem złożenia przez uczestnika PPK wniosku o zwrot środków (wycofanie zgromadzonych oszczędności przed 60. rokiem życia) uczestnik PPK otrzymuje:

• 70% środków pochodzących z wpłat finansowanych przez pracodawcę, po uprzednim pomniejszeniu o należną kwotę podatku od zysków kapitałowych;
• 100% środków pochodzących z wpłat finansowanych przez tego uczestnika, po uprzednim pomniejszeniu o należną kwotę podatku od zysków kapitałowych.

Potrącone przez instytucje finansową 30% środków pochodzących z wpłat finansowanych przez pracodawcę przekazane zostanie na rachunek wskazany przez ZUS. Informacja o tej kwocie jest ewidencjonowana na koncie uczestnika PPK w ZUS jako jego składka na ubezpieczenie emerytalne należna za miesiąc, w którym kwota ta została przekazana do ZUS, podwyższając w ten sposób jego kapitał emerytalny. Środki pochodzące z wpłaty powitalnej i dopłat rocznych od państwa są zwracane w całości do Funduszu Pracy.

3. Czy podatek dochodowy wskazany w art. 105 ustawy o PPK odnosi się do całości wpłat i wypracowanych przez nie zysków czy jest to tylko podatek od wypracowanych zysków?
Chodzi o zryczałtowany podatek dochodowy, czyli inaczej tzw. podatek Belki. Potwierdza to art. 30a ust. 1 pkt 11d ustawy o PIT, zgodnie z którym 19% zryczałtowany podatek dochodowy pobiera się od dochodu uczestnika PPK uzyskanego z tytułu zwrotu zgromadzonych środków, dokonanego na podstawie art. 105 ustawy o PPK. Podatek pobiera się od zysków wypracowanych przez kwotę przekazywaną uczestnikowi PPK.

4. Czy relokacja osoby zatrudnionej będącej uczestnikiem PPK jest powodem do wypłaty zgromadzonych w PPK środków bez konsekwencji podatkowych?
Zasady wypłaty środków oraz to, kiedy od wypracowanych przez nie zysków pobierany jest podatek od zysków kapitałowych, wynikają z przepisów ustawy o PPK. To, z jakiego powodu uczestnik PPK chce wycofać zgromadzone środki (dokonać zwrotu) z rachunku PPK, nie ma znaczenia. Zmiana miejsca wykonywania pracy czy wyjazd do innego kraju nie uprawnia uczestnika PPK do zwrotu zgromadzonych środków bez konsekwencji przewidzianych w art. 105 ustawy o PPK.

5. W jaki sposób uczestnik PPK może uzyskać informacje o konsekwencjach finansowych z tytułu dysponowania środkami zgromadzonymi na rachunku PPK przed 60. rokiem życia?
Takie informacje powinny zostać przekazane uczestnikowi PPK przez wybraną instytucję finansową. Zgodnie z art. 14 ust. 5 ustawy o PPK instytucja finansowa przekazuje uczestnikowi PPK po zawarciu umowy o prowadzenie PPK informacje o warunkach uczestnictwa w tym programie. Należy przy tym pamiętać, że uczestnik PPK, osoba zatrudniona i każda zainteresowana osoba może zwrócić się do Portalu PPK (www.mojeppk.pl) z prośbą o informację w zakresie warunków i uprawnień wynikających z uczestnictwa w PPK.

6. Czy po wycofaniu oszczędności z rachunku PPK (zwrot) można dalej oszczędzać w tym programie?
Tak. Dokonanie zwrotu środków zgromadzonych na rachunku PPK, czyli wycofanie środków przez uczestnika, który nie ukończył 60. roku życia, nie stanowi przeszkody do dalszego oszczędzania w tym samym PPK. Oznacza to, że pracownik może wycofać wszystkie zgromadzone na rachunku PPK środki, a następnie kontynuować oszczędzanie na tym rachunku. Rachunek PPK, z którego dokonano zwrotu, nadal jest prowadzony dla uczestnika PPK.

Dokonanie zwrotu nie pozbawia też uczestnika PPK prawa do dopłaty rocznej. Jeśli więc przed dokonaniem zwrotu uczestnik PPK spełnił warunki do uzyskania dopłaty rocznej, nie ma przeszkód, aby ją otrzymał – nawet, jeśli jej przekazanie na rachunek PPK nastąpi po dokonaniu zwrotu.

7. Kiedy pracodawca pomaga uczestnikowi PPK w transferze środków z jednego rachunku PPK na inny?
Pracodawca ma obowiązek pośredniczenia tylko przy wypłacie transferowej dokonywanej w związku:

• ze zmianą przez tego pracodawcę instytucji finansowej (art. 12 ustawy o PPK),
• z zatrudnieniem nowego pracownika, który posiada już rachunek PPK (art. 19 ustawy o PPK).

W innych przypadkach uczestnik PPK składa polecenie dokonania wypłaty transferowej instytucji finansowej. W sprawach dotyczących PPK, uczestnik PPK składa instytucji finansowej oświadczenia woli w postaci elektronicznej lub w innej postaci, jeżeli w umowie o zarządzanie PPK tak określono.

8. Jak wygląda pomoc pracodawcy w transferze środków w przypadku zmiany miejsca pracy przez uczestnika PPK?
Jeśli nowo zatrudniony pracownik jest już uczestnikiem PPK, powinien złożyć nowemu pracodawcy oświadczenie o zawartych w jego imieniu umowach o prowadzenie PPK. Powinien to zrobić w terminie 7 dni od dnia zawarcia w jego imieniu i na jego rzecz umowy o prowadzenie PPK.

Pracodawca, niezwłocznie po otrzymaniu takiego oświadczenia, powinien poinformować pracownika (uczestnika PPK) o obowiązku złożenia w jego imieniu wniosku o wypłatę transferową środków dotychczas zgromadzonych w PPK.

Jeśli w ciągu 7 dni od dnia otrzymania takiej informacji pracownik nie poinformuje na piśmie pracodawcy o braku zgody na transfer, pracodawca ma obowiązek złożyć w jego imieniu wniosek o wypłatę transferową do instytucji finansowych, z którymi ten pracownik ma zawarte umowy o prowadzenie PPK. Wniosek o wypłatę transferową pracodawca składa za pośrednictwem podmiotu zarządzającego instytucją finansową, z którą pracodawca zawarł umowę o prowadzenie PPK.

W przypadku braku zgody uczestnika PPK na złożenie wniosku, o którym mowa powyżej, środki dotychczas zgromadzone na rachunkach PPK prowadzonych przez instytucje finansowe, z którymi umowy o prowadzenie PPK zawarły na rzecz tego uczestnika i w jego imieniu inne podmioty zatrudniające, pozostają na tych rachunkach PPK do czasu ich wypłaty, wypłaty transferowej lub zwrotu.

Więcej Q&A dotyczących korzystania ze środków z PPK można przeczytać tutaj (klik).

Autor: Anna Puszkarska, Małgorzata Jankowska, Biuro Redakcji PFR Portal PPK