14 września 2023 roku odbyła się pierwsza międzynarodowa konferencja pod auspicjami Pensión, której celem jest Budowa Złotych Standardów dla Prywatnych Emerytur. W wydarzeniu udział wzięli czołowi naukowcy, liderzy branży i przedstawiciele organów regulacyjnych.

Jednodniowa konferencja online objęła wiele obszarów związanych z projektowaniem systemów emerytalnych. Uczestnicy przeanalizowali i przedyskutowali kluczowe kwestie dotyczące przyszłości emerytur. Sesje koncentrowały się na optymalizacji projektowania systemów emerytalnych, doskonaleniu wyników funduszy domyślnych oraz na zastosowaniu narzędzi behawioralnych i technologicznych, służących do zachęcania do oszczędzania na emeryturę. Nie brakowało także rozmów na temat roli czynników ESG w projektowaniu systemów emerytalnych oraz produktów związanych z fazą dekumulacji w planowaniu emerytalnym.

Konferencję otworzyła dr Seda Peksevim, założycielka i dyrektor zarządzająca Pensión Research & Consulting. W swoim przemówieniu wyraziła wdzięczność wszystkim zaangażowanym stronom, które pomogły zorganizować wydarzenie, które stało się platformą do wymiany myśli i doświadczeń. Odnosząc się do powodów zorganizowania konferencji, dr Peksevim zaznaczyła, że fundusze emerytalne stanowią ponad 60% globalnych aktywów, co na koniec 2021 roku stanowiło wartość ok. 60 bln dolarów, co z kolei podkreśla istotną rolę, jaką odgrywają w światowej gospodarce. Wyzwaniem pozostaje osiągnięcie złotego standardu w projektowaniu prywatnych systemów emerytalnych, zwłaszcza w obliczu problemów, z jakimi borykają się istniejące systemy publiczne. W ostatnich dwóch dekadach coraz więcej krajów wprowadziło obowiązkowe systemy emerytalne oraz uruchomiło możliwości oszczędzania na starość, jednak nadal konieczne są dalsze reformy. Dr Peksevim zwróciła także uwagę na kluczową rolę narzędzi behawioralnych i technologicznych w zachęcaniu do oszczędzania, zwłaszcza w krajach rozwijających się oraz kwestie związane z równością płci w emeryturach, które wraz z akumulacją oszczędności pozostają w fazie dyskusji publicznej. Jej inspirujące słowa otworzyły drzwi do dalszej dyskusji, w celu głębszego zrozumienia perspektywy w dziedzinie systemów emerytalnych i inwestycji na przyszłość.

Profesor Roel Beetsma, dziekan i profesor makroekonomii na Uniwersytecie w Amsterdamie, w swoim wystąpieniu skupił się na zagadnieniu dotyczącym inwestycji funduszy emerytalnych i produktywności firm. Jego analizy i wnioski na temat złożonych zależności między tymi dwoma aspektami, rzucają nowe światło na rolę funduszy emerytalnych w kształtowaniu gospodarki. Następnie profesor David Laibson, dziekan i profesor ekonomii na Uniwersytecie Harvarda, przedstawił analizę zagadnień związanych z behawioralnymi aspektami finansów i oszczędzania na emeryturę, co ma kluczowe znaczenie w projektowaniu systemów emerytalnych i strategii inwestycyjnych. Obie prezentacje dostarczyły nie tylko cennych naukowych spostrzeżeń, ale także inspirujących wniosków dla przyszłości systemów emerytalnych.

Na uwagę zasłużył blok tematyczny dot. automatycznego zapisu, zdefiniowanych opcji inwestycyjnych i planów na przyszłość w kontekście narodowych systemów emerytalnych z udziałem Roberta Zapotocznego, prezesa zarządu PFR Portal PPK, Jerrego Moriarty’ego, prezesa Irlandzkiego Stowarzyszenia Funduszy Emerytalnych oraz Zoe Alexander, dyrektor ds. strategii i spraw korporacyjnych NEST.

Podczas swojej prelekcji Zoe Alexander przybliżyła historię wprowadzenia innowacyjnego systemu oszczędzania emerytalnego w Wielkiej Brytanii. W latach 90. XX wieku, prywatne programy oszczędnościowe były na historycznie niskim poziomie, w dużej mierze ze względu na brak zaufania do systemu. Jednocześnie kraj borykał się z wyzwaniami demograficznymi, m.in. wzrostem długości życia. Jedną z propozycji rozwiązania problemu utworzonej przez rząd Komisji Emerytalnej było wydłużenie aktywności zawodowej oraz automatyczny zapis do programu oszczędzania emerytalnego, co w efekcie doprowadziło do znaczącego wzrostu liczby uczestników. Wdrażanie nowych rozwiązań zostało przeprowadzone stopniowo, z największymi pracodawcami w roli pionierów. W ciągu 11 lat od początku realizacji projektu, NEST zyskało 12 milionów członków i obsługuje obecnie milion pracodawców, zarządzając 30 miliardami funtów aktywów, które do 2030 roku mają wzrosnąć do 100 miliardów funtów. Chociaż projekt odniósł spektakularny sukces, wciąż pozostaje wiele wyzwań do pokonania, takich jak oszczędzanie na właściwym poziomie, zaangażowanie osób pracujących na własny rachunek oraz zarządzanie małymi oszczędnościami rozproszonymi w różnych funduszach emerytalnych. Zoey Alexander podkreśliła, że chociaż zostało jeszcze wiele do zrobienia, to system odnosi sukcesy i daje nadzieję na lepszą przyszłość emerytalną w Wielkiej Brytanii.

Robert Zapotoczny podzielił się z uczestnikami doświadczeniami dotyczącymi wdrażania programu Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK) w Polsce oraz przybliżył plany dotyczące działania sytemu emerytalnego jako całości. Prezes PFR Portal PPK zaznaczył, że punktem wyjścia do wprowadzenia PPK była przede wszystkim sytuacja demograficzna i rynek pracy w Polsce. Zaznaczył, że celem było stworzenie programu oszczędnościowego, w którym partycypować będą pracodawcy, pracownicy i państwo, i będzie to system oparty na automatycznym zapisie. Odnosząc się do wyników 4 lat funkcjonowania systemu w Polsce, Robert Zapotoczny podkreślił, że pod koniec sierpnia br. wartość aktywów netto funduszy zdefiniowanej daty przekroczyła 4 miliardy euro. Dodał, że w samym PPK regularnie oszczędza 3,35 miliona osób, co stanowi 44,6% uprawnionych, przy czym tylko w ramach samego autozapisu 2023, liczba uczestników programu zwiększyła się o 718 tys. Prezes PFR Portal PPK podkreślił, że kluczowymi czynnikami sukcesu była przede wszystkim ciężka praca jego zespołu, w tym działalność edukacyjna i szkoleniowa. W kontekście wyzwań na najbliższe lata, Robert Zapotoczny wymienił zwiększenie partycypacji do 6 milionów oraz stworzeniem platformy informacyjnej, która umożliwi Polakom dostęp do informacji o swoich oszczędnościach w różnych programach emerytalnych.

Mówiąc o przyszłości rynku emerytalnego w Irlandii, Jerry Moriarty przedstawił plany wprowadzenia innowacyjnego systemu emerytalnego opartego na tzw. centralnej instytucji przetwarzającej. Projekt zakłada, że pracodawcy nie będą już obarczeni odpowiedzialnością za wybieranie dostawców czy rejestrowanie pracowników, bowiem te zadania przejmie nowa centralna instytucja. Do jej zadań będzie należało także zidentyfikowanie osób, które obecnie nie opłacają składek emerytalnych lub dla których składki są opłacane przez innych, a następnie poinformuje pracodawców o konieczności potrącania składek i przekazywania ich do odpowiednich funduszy emerytalnych. Kluczowym elementem będzie elastyczność dla pracowników, którzy będą mogli wybierać zarówno styl zarządzania funduszem, jak i menedżera inwestycyjnego (jednego z czterech). Składki pracowników zostaną równomiernie rozdzielone między różnymi menedżerami, co pomoże zminimalizować ewentualne różnice w wynikach inwestycji. Plan zakłada także ograniczenie opłat do maksymalnie 5% rocznie, obejmujących zarządzanie funduszem i administrację systemu. Pomimo licznych wyzwań, Jerry Moriarty podkreślił, że wprowadzenie tego projektu jest niezbędne i jest tylko kwestią czasu, gdyż głównym celem jest usprawnienie i uproszczenie systemu emerytalnego w kraju.

W dalszej części konferencji Francisco Gomes, profesor finansów na London Business School, przedstawił swoje badania na temat alokacji aktywów cyklu życia. Profesor Torben M. Andersen, zajmujący stanowisko profesora ekonomii na Uniwersytecie Aarhus, analizując aktualne wyzwania, skupił się na tematyce rent dożywotnich i obowiązkowych oszczędności emerytalnych. Dr Inka Eberhardt z Uniwersytetu UNSW w Sydney, zaprezentowała swoje badania dotyczące zachowań członków funduszy emerytalnych w reakcji na zmienność rynku.

Podczas panelu dyskusyjnego poświęconego kwestiom ESG w systemach emerytalnych, w którym wzięli udział Matti Leppälä, CEO Pensions Europe, Diego Valero, CEO Novaster, Amanda Latham, dyrektor ds. Inwestycji Zrównoważonych IFM Investors oraz Charlotte O'Leary, CEO Pensions for Purpose, dyskutowano o kluczowych aspektach zrównoważonych inwestycji, ich wpływie na przyszłość systemów emerytalnych oraz roli, jaką mogą odegrać w tworzeniu lepszej przyszłości. To była okazja do zgłębienia kompleksowych kwestii związanych z ESG i emeryturami, które stają się coraz bardziej istotne w dzisiejszym świecie finansów i inwestycji.

W kolejnym wystąpieniu, profesor Susan St. John z Uniwersytetu w Auckland w Nowej Zelandii poruszyła temat różnic płci w systemie emerytalnym, wskazując na odmienne podejście do polityki emerytalnej w różnych krajach i jego wpływ na kobiety. Jej analiza wykazała, że równość płci w systemie emerytalnym jest problemem, który wymaga uwagi i refleksji na skalę globalną.

Kolejny temat, który przyciągnął uwagę słuchaczy to „Narzędzia behawioralne i technologiczne w promocji oszczędności emerytalnych”. Jorge Lopez, przewodniczący Miles for Retirement i partner-założyciel w VITALIS, zaprezentował przykład Meksyku, wykorzystując ekonomię behawioralną i technologię w kontekście emerytur dostępnych dla wszystkich. Anish Rav, dyrektor ds. polityki emerytalnej w Capita Pension Solutions, skoncentrował się na wyzwaniach związanych z angażowaniem się w emerytury oraz na sposobach, jak można to poprawić. Gautam Bhardwaj, współzałożyciel i dyrektor PinBox Solutions, przedstawił model cyfrowej mikroemerytury dla krajów rozwijających się. Wszystkie prezentacje dostarczyły sposobów wykorzystania nowoczesnych narzędzi behawioralnych i technologicznych w kontekście oszczędzania na emeryturę, otwierając nowe perspektywy dla przyszłości systemów emerytalnych na całym świecie.

Kolejne dwa wykłady przyniosły świeże spojrzenie na kwestie przyszłości systemów emerytalnych, w tym rozwijanie innowacyjnego podejścia do planowania emerytalnego. Edd Micklem, wiceprezes i kierownik partnerstw strategicznych w firmie Tumelo, zwrócił uwagę na temat demokracji udziałowców, przyznając funduszom emerytalnym głos w kwestiach zarządzania. Z kolei Sam Barton, główny dyrektor techniczny w Smart Pension, przybliżył Keystone by Smart: nowoczesną platformę emerytalną opartą na chmurze, zaprojektowaną w celu poprawy efektywności operacyjnej i optymalizacji doświadczeń użytkownika.

W ostatniej dyskusji panelowej pod tytułem „Produkty w fazie dekumulacji w planowaniu emerytalnym” wzięli udział: Richard Fullmer, współzałożyciel Nuovalo, Catherine Donnelly, profesor na Uniwersytecie Heriot-Watt, Mark Ormston, dyrektor ds. propozycji i partnerstw korporacyjnych w Retirement Line oraz Ambrogio Rinaldi, dyrektor centralny w COVIP i prezes IOPS. Eksperci wspólnie zgłębili temat produktów związanych z fazą dekumulacji emerytalnej, co jest kluczowym aspektem w planowaniu przyszłości finansowej. Dyskusja ta dostarczyła cennych perspektyw dotyczących możliwości, jakie stoją przed funduszami emerytalnymi oraz osobami planującymi emeryturę.

Podsumowując konferencję, dr Seda Peksevim podziękowała uczestnikom za udział, prelegentom za owocne dyskusje i partnerom za ich wsparcie. Wspomniała o omówionych studiach akademickich związanych z fazą akumulacji i dekumulacji w planowaniu emerytalnym, w tym alokacji aktywów w fundusze oparte na cyklu życia i wykorzystanie obowiązkowych oszczędności emerytalnych, a także kwestiach związanych z optymalnym projektowaniem systemów emerytalnych i opcjami funduszy domyślnych w różnych krajach, w tym Polsce, Irlandii i Wielkiej Brytanii. Dr Peksevim podkreśliła potrzebę dalszych reform w celu promocji oszczędności emerytalnych oraz badań nad rolą funduszy emerytalnych w kształtowaniu stabilnej polityki finansowej, co jest niezwykle istotnym zagadnieniem. Wspominała, że konferencja była także okazją do omówienia problematyki nierówności płci w emeryturach oraz narzędzi behawioralnych i technologicznych wspierających oszczędzanie emerytalne.

Zamykając konferencję, dr Peksevim zapowiedziała drugą edycję konferencji, która odbędzie się jesienią 2024 roku i będzie poświęcona emeryturom i technologii.

Więcej na temat konferencji oraz Pension Research and Consulting znajduje się tu: https://www.pensionrc.com/news/1st-annual-pensi-n-conference 

Autor: Marta Paleczna